Wat is het merle-gen?
Het merle-gen is een genetische eigenschap die voorkomt bij bepaalde hondenrassen. Het zorgt voor een gemarmerd of gevlekt kleurpatroon in de vacht. Honden die dit gen dragen, hebben vaak een vacht met vlekken in verschillende kleurschakeringen, meestal gecombineerd met lichtere of verdunde pigmentzones.
Het merle-gen is een incompleet dominant gen, wat betekent dat een hond slechts één kopie van het gen nodig heeft om de kenmerken van een merle-vacht te vertonen. Wanneer een hond echter twee kopieën van het merle-gen erft, kan dit leiden tot gezondheidsproblemen zoals doofheid, oogafwijkingen en zichtstoornissen. Daarom is het belangrijk dat fokkers voorzichtig zijn bij het combineren van honden die drager zijn van het merle-gen, om het risico op deze genetische aandoeningen te vermijden.
Wat zijn de verschillende soorten merle-kleuren?
Het merle-gen kan een verscheidenheid aan kleuren en patronen in de vacht van een hond veroorzaken.
Blauw merle
Dit is de meest voorkomende merle-kleur. Blauw merle-honden hebben meestal een overwegend grijze vacht met zwarte of donkerblauwe vlekken.
Rood merle
Rood merle-honden hebben een overwegend roodbruine of vaalgele vacht met donkerdere vlekken, zoals rood, bruin of soms zwart.
Chocolade merle
Bij deze kleurvariant heeft de vacht chocoladekleurige tinten, met vlekken die donkerder of lichter kunnen zijn dan de basiskleur.
Zwart merle
Zwart merle-honden hebben een overwegend zwarte vacht met lichtere of donkerdere vlekken in variërende tinten.
Zilver merle
Deze merle-variant geeft de vacht van de hond een zilverachtige uitstraling, met vlekken in verschillende kleurtinten.
Blauw merle met tan-aftekeningen
Sommige merle-honden vertonen een combinatie van blauw merle en tan-markeringen (roodachtige of koperkleurige aftekeningen), wat zorgt voor een opvallend en herkenbaar patroon.
Lavendel merle
Een zeldzamere kleurvariant, waarbij de vacht zachte lavendelkleurige tinten vertoont, met contrasterende vlekken in een andere kleur.
Hoe krijg je een hond met een merle-vacht?
Om een hond met een merle-vacht te krijgen, heb je doorgaans twee opties:
Een merle-hond selecteren: Als je graag een hond met een merle-vacht wilt, kun je op zoek gaan naar fokkers die gespecialiseerd zijn in rassen waarvan bekend is dat ze het merle-gen dragen. Zo kun je een pup kiezen met het merle-patroon dat je het mooist vindt.
Ouders met het merle-gen selecteren: Als je al een hond hebt en merle-pups wilt fokken, moet je een partner kiezen die het merle-gen draagt. Dit kan een merle-hond zijn of een hond die genetisch drager is van het merle-gen. Door deze twee honden te kruisen, zullen sommige pups het merle-gen erven en een merle-vacht krijgen. Het is echter sterk af te raden om twee merle-honden met elkaar te kruisen: de pups kunnen dan dubbel merle zijn (dus twee merle-genen erven), wat kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.
In beide gevallen is het essentieel om samen te werken met verantwoordelijke fokkers. Serieuze fokkers zorgen ervoor dat de honden die voor de fok worden gebruikt gezond zijn en geen erfelijke aandoeningen vertonen die met het merle-gen in verband worden gebracht.
Hoe weet ik of mijn hond merle is?
Het herkennen van een merle-hond is vrij eenvoudig als je vertrouwd bent met de kenmerken van deze vachtkleur. Hier zijn enkele aanwijzingen die kunnen helpen bepalen of jouw hond merle is:
Uiterlijk van de vacht: Merle-honden hebben een vacht met vlekken of gemarmerde patronen in verschillende kleuren, verspreid over een basiskleur. Deze vlekken kunnen variëren in grootte en vorm, wat zorgt voor een opvallend en uniek patroon.
Oogkleur: Merle-honden hebben vaak ogen van verschillende kleuren (oogkleurassymmetrie) of gemarmerde ogen (heterochromie). Zo kan één oog blauw zijn en het andere bruin, of beide ogen kunnen deels blauw zijn of kleurvlekken bevatten.
Tan-aftekeningen: Sommige merle-honden hebben duidelijke tan-aftekeningen op het gezicht, de poten en onder de staart. Deze markeringen kunnen koper-, rood- of goudkleurig zijn en vormen vaak een sterk contrast met de basiskleur van de vacht.
Advies van een dierenarts of een hondenspecialist: Als je twijfelt over de vachtkleur van je hond, kan je altijd een dierenarts of een hondenspecialist raadplegen, zoals een fokker of een hondengedragstherapeut. Zij kunnen je helpen bepalen of je hond merle is door zijn vacht, ogen en andere kenmerken te beoordelen.
Als je hond uit een asiel komt of als je zijn genetische achtergrond niet kent, kan het moeilijker zijn om te bepalen of hij merle is. In dat geval kan een aandachtige blik op zijn uiterlijk, en eventueel hulp van een professional, je helpen om te achterhalen of jouw hond het merle-gen draagt.
Als je wilt weten hoeveel kopieën van het merle-gen je hond heeft, kun je een genetische test laten doen. Er bestaan speciale testen waarmee je kunt bepalen of je hond één of twee kopieën van het merle-gen draagt. Die worden meestal uitgevoerd door laboratoria die gespecialiseerd zijn in genetica bij honden. Je neemt dan een speeksel- of bloedstaal van je hond en stuurt dat op naar het lab voor analyse. Het testresultaat vertelt je of je hond merle is (drager van één kopie van het gen) of dubbel merle (drager van twee kopieën).
Als je geen DNA-test wilt laten doen, kun je ook een dierenarts of een hondenspecialist raadplegen voor een visuele beoordeling. Zij kunnen naar de vacht, de ogen en andere kenmerken van je hond kijken om in te schatten of hij merle of dubbel merle is. Houd er wel rekening mee dat deze methode minder nauwkeurig is dan een genetische test.
Het is belangrijk om te weten hoeveel kopieën van het merle-gen je hond heeft, omdat dit gevolgen kan hebben voor zijn gezondheid. Dat is vooral van belang als je van plan bent om met je hond te fokken.
Welke hondenrassen kunnen merle zijn?
Verschillende hondenrassen kunnen een merle-vacht vertonen, al komt het bij sommige rassen vaker voor dan bij andere. Hier zijn enkele van de bekendste rassen waarbij het merle-gen voorkomt, met hun specifieke kenmerken.
Australische herder
De Australische herder is een van de rassen die het meest geassocieerd worden met het merle-gen. De honden kunnen een blauw, rood of zwart merle-patroon hebben.
Bij Australische herders gaat het merle-gen vaak samen met opvallende tan-aftekeningen rond de ogen, op de wangen, poten en onder de staart.
Merle Australische herders hebben meestal ogen met verschillende kleuren of marmering, een kenmerk dat bekendstaat als heterochromie.
Border Collie
Hoewel het minder vaak voorkomt dan bij de Australische herder, kan ook de Border Collie het merle-gen dragen.
Merle Border Collies kunnen een blauw, rood, zwart of chocoladekleurig merle-patroon hebben.
Net als bij de Australische herder kunnen merle Border Collies tan-aftekeningen en heterochromie vertonen.
Shetland herder
Ook bij de Shetland herder komt het merle-patroon voor, al is het minder gebruikelijk dan bij sommige andere rassen.
Merle Shelties kunnen een blauw, zwart of chocoladekleurig merle-patroon hebben.
Tan-aftekeningen komen ook regelmatig voor bij merle Shelties.
Australische veedrijvershond
De Australische veedrijvershond (Australian cattle dog) is een ras afkomstig uit Australië.
Ze hebben vaak een blauw merle-achtige vacht met lichtere vlekken op een donkerdere ondergrond.
De Australische veedrijvershond staat bekend om zijn hoge energieniveau en intelligentie.
Collie
Collies kunnen een merle-vacht hebben.
Bij Collies komt het merle-patroon voor in verschillende kleuren, waaronder blauw, zwart en chocolade.
Net als bij andere rassen kunnen merle Collies tan-aftekeningen en ogen met verschillende kleuren (heterochromie) vertonen.
Teckel
Merle teckels zijn teckels die het merle-gen dragen, wat hun vacht een gemarmerd of gevlekt uiterlijk geeft.
Hoewel de teckel niet traditioneel wordt geassocieerd met het merle-gen zoals sommige andere rassen, komen merle teckels wel voor, al zijn ze zeldzamer.
Chihuahua
Chihuahua’s worden niet traditioneel geassocieerd met de merle-vacht, maar ze komen wel voor.
Merle Chihuahua’s hebben een vacht met gemengde vlekken of marmering over een basiskleur, net als bij andere merle-rassen.
Beauceron
De Beauceron is een hondenras afkomstig uit Frankrijk, ook bekend als de Beauce-herder. Hoewel de Beauceron meestal voorkomt in de klassieke zwart-met-tan vachtkleur, bestaan er ook merle Beaucerons, al is deze kleur zeldzamer.
Merle Beaucerons hebben een vacht met gemarmerde of gevlekte patronen op een basiskleur. De kleur en spreiding van de vlekken kunnen sterk variëren.
Spits
Spitsen, een groep hondenrassen afkomstig uit Noord-Europa, worden normaal gesproken niet geassocieerd met de merle-vachtkleur, maar merle-spitsen komen wel voor.
Spitsen met een merle-vacht hebben gemengde vlekken of marmering op een basiskleur. De kleuren van de vlekken kunnen variëren.
Welke gezondheidsproblemen hebben dubbel merle-honden?
Merle-honden, en vooral die met twee kopieën van het merle-gen (dubbel merle), kunnen verschillende gezondheidsproblemen vertonen die verband houden met deze vachtkleur:
Doofheid: Doofheid is een van de meest voorkomende problemen bij merle-honden, vooral bij dubbel merle-honden, die een heel hoog risico hebben op aangeboren doofheid, vaak aan één oor of beide oren. Dit wordt veroorzaakt door ontwikkelingsstoornissen van het binnenoor die verband houden met het merle-gen.
Oogafwijkingen: Merle-honden, en vooral dubbel merle-honden, kunnen verschillende oogafwijkingen vertonen, zoals microphtalmie (kleine oogbollen), anophtalmie (ontbrekend oog) en colobomen (spleten in de oogstructuur). Deze aandoeningen kunnen leiden tot verminderd zicht of blindheid.
Zichtstoornissen: Naast oogafwijkingen kunnen merle-honden ook gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van zichtproblemen, zoals cataract en glaucoom.
Huidproblemen: Sommige merle-honden kunnen huidproblemen vertonen, zoals overgevoeligheid voor zonlicht, als gevolg van de verdunde pigmentatie van hun huid.
Andere aangeboren aandoeningen: Dubbel merle-honden hebben een verhoogd risico op andere aangeboren afwijkingen, zoals hartafwijkingen.
Niet alle merle-honden ontwikkelen gezondheidsproblemen, en de ernst ervan kan van hond tot hond verschillen. Vanwege de mogelijke risico’s die met het merle-gen gepaard gaan, wordt fokkers aangeraden om voorzichtig te werk te gaan bij het fokken van merle-honden, om de kans op deze gezondheidsproblemen zo veel mogelijk te beperken.
Kort samengevat kunnen veel hondenrassen een merle-vacht hebben. Het bijbehorende gen kan in sommige gevallen gezondheidsproblemen veroorzaken, wat het des te belangrijker maakt om een merle-hond aan te schaffen bij een verantwoordelijke fokker.
Santévet, de marktleider voor zorgverzekeringen voor dieren