Artrose bij honden – pijnlijke aandoening, maar met de juiste begeleiding leefbaar

Wat is artrose?

Artrose is een aandoening waarbij de twee botten van een gewricht niet soepel over elkaar heen scharnieren. Artrose ontstaat doordat het kraakbeen in een gewricht wordt afgebroken en er een soort bindweefsel voor in de plaats groeit. Het gevolg is een beperkte beweegmogelijkheid van het gewricht. Dit brengt pijn en stijfheid met zich mee. Vaak gaat artrose gepaard met gewrichtsontstekingen. Artrose is niet voorbehouden aan een specifieke soort hond. De ziekte komt bij verschillende hondenrassen voor, bij de een wat meer dan bij de ander. Vooral grotere honden zoals de Deense dog, bordeaux dog, labrador retriever en Duitse herder zijn extra vatbaar. Naast artrose komt ook dysplasie van de ellenbogen of heupen (HD) bij dit soort honden vaker voor.

Een hond sterft niet aan artrose, maar kan er wel heel veel pijn door hebben. Een kat kan overigens ook aan artrose lijden, lees daar meer over in ons artikel Artrose bij katten.

In welke gewrichten komt artrose voor?

De meest voorkomende plaats voor artrose bij honden is aan de ellebogen, schouders, knieën, heupen en tenen. De aandoening is echter regelmatig over het hele lichaam verspreid en worden er dus meerdere gewrichten aangetast. Artrose aan de nek of rugwervels is dus ook heel goed mogelijk. De aandoening is, in tegenstelling tot slijtage van de gewrichten, géén ouderdomskwaal. Onthoud dat gewrichtsslijtage en artrose bij honden niét hetzelfde is. Slijtage kan ontstaan als gevolg van artrose, maar hoeft er niet mee samen te gaan. Niet of onvoldoende behandelde dysplasie (abnormaal gevormde gewrichten) kan aan de andere kant wél artrose in de hand werken.

Hoe ontstaan artrose en gewrichtsontstekingen bij de hond?

Rondom de botuiteinden in de gewrichten zit kraakbeen, een soort bekleding (een weefsel) over het oppervlak van de gewrichten. Deze zorgt ervoor dat de botten makkelijk en soepel over elkaar schuiven. Overbelasting van een gewricht wordt zo voorkomen, want de druk wordt evenredig over de kraakbeenoppervlakte verdeeld. Gewrichtsvloeistof werkt bij dit proces als smeermiddel. Een gewricht dat te veel wordt belast, kan dit proces niet meer goed uitvoeren. Er ontstaat dan een kettingreactie die op lange termijn tot artrose kan leiden.

De kettingreactie: een teveel aan gewrichtsvloeistof leidt tot minder effectieve smering, waardoor er een afname van het gewrichtskraakbeen en een verdikking van het gewrichtskapsel ontstaan. Hierdoor wordt het gewricht stijver en kan slijtage ontstaan. Bovendien zal dit pijnlijke ontstekingen als gevolg hebben. Kraakbeen herstelt moeilijk, waardoor de slijtage en de ontstekingen eerder toenemen dan afnemen.

Welke symptomen vertoont een hond met artrose?

Net zoals mensen met artrose die 's ochtends moeite hebben met opstaan, kunnen honden minder goed overeind komen. Met pijnlijke gewrichten gaat dat immers niet meer zo snel. Omdat een hond met artrose geen acute, maar wel chronische pijn heeft, zal hij niet piepen. Ook een dier went aan pijn en stijfheid. Dat de hond chronische pijn heeft, is te herkennen aan hijgen, terwijl het dier geen inspanning heeft geleverd. Andere zichtbare symptomen die de kenmerken van artrose vertonen zijn:

• moeite met het op gang komen na een rustperiode
• moeite hebben met trappenlopen
• mank lopen na een lange wandeling
• niet meer willen apporteren of zelf in en uit de auto springen
• sneller uitglijden op gladde tegels.
• gaan zitten of liggen tijdens een wandeling
• een pijnreactie als je de hond aanraakt

Bovenstaande symptomen worden verergerd door koude. Als uw hond bovenstaande symptomen heeft, kan u hem het beste meenemen naar de dierenarts.

Behandeling van artrose bij honden

Aangetast kraakbeen tussen twee botten groeit niet meer aan. Gewrichten die eenmaal minder functioneren, worden dus nooit meer de oude. Met behulp van röntgenfoto’s kan de onderliggende oorzaak worden vastgesteld. Artrose kan ontstaan door verkeerde voeding, overbelasting, een fractuur of als gevolg van elleboog- of heupdysplasie. Naar gelang de aard van de gewrichtsaantasting en de lichamelijke conditie van de hond zal de dierenarts een behandelplan opzetten. Het behandelplan voor artrose bij honden begint met de dingen waar de hondeneigenaar zelf mee kan helpen, zoals één of meerdere van de onderstaande zaken:

• De hond laten afvallen. Overtollig gewicht betekent niet alleen extra belasting op de gewrichten, maar ook het kraakbeen degenereert sneller bij honden met overgewicht. Door af te vallen, zal het lichaam eveneens beter gaan reageren op eventuele medicatie.
• Aangepaste voeding geven. Het meest voorkomende hondenvoer van de supermarkt bevat vaak niet voldoende bouwstoffen om artrose bij de hond in goede banen te leiden. Afhankelijk van het feit of de hond overgewicht heeft of niet zijn er diverse speciale voeren te verkrijgen waarbij binnen een termijn van drie tot zes weken al duidelijk verbeteringen in de mobiliteit te zien zijn. Het artrosedieet kan eventueel worden aangevuld met supplementen. Er zijn voedingssupplementen op de markt die speciaal voor gebruik bij artrose zijn.
• Bewegen zonder overbelasting. Aangetaste gewrichten zijn beter af met enkele korte wandelingen van bijvoorbeeld een kwartiertje dan een lange wandeling van een uur of langer. Is het dier een zwemmer, laat het dan vooral zwemmen. Tijdens het zwemmen worden de gewrichten minder belast dan tijdens het lopen. Bovendien bouwt het dier hier extra spiermassa mee op.
• Fysiotherapie. Mocht een speciaal bewegingsschema aan de orde zijn, dan zal de dierenarts de hond doorverwijzen naar een dierenfysiotherapeut. Voor een specifieke behandeling van artrose kan deze kiezen voor massage met het bewegingsapparaat of hydrotherapie.

Medicatie en operatie

Negen van de tien keer krijgen honden met artrose medicijnen. Dit zijn vooral pijnstillende en ontstekingsremmende middelen. In extreme gevallen zal de behandelende dierenarts besluiten om een operatie uit te voeren, waarbij het aangetaste gewricht geheel of gedeeltelijk wordt vervangen door een kunststof exemplaar. In hoeverre dit gedekt wordt door de huisdierenverzekering is afhankelijk van het afgesloten ziektekostenpakket.

Voorkomen is beter dan genezen

Door artrose aangetaste gewrichten kunnen niet genezen. De pijngraad bij het dier kan hoogstens worden verlaagd. Wat wél mogelijk is, is ervoor zorgen dat de kans op het ontstaan van artrose zo klein mogelijk wordt gehouden. Vooral voor artrosegevoelige hondenrassen is het daarom belangrijk dat ze een goede voeding krijgen en een niet te zwaar bewegingspakket per dag. Wat voeding betreft, geldt eigenlijk voor alle honden dat ze de juiste hoeveelheid vitaminen, mineralen, sporenelementen en aminozuren binnen moeten krijgen. Een tekort aan aminozuren speelt een heel belangrijke rol bij het ontstaan van artrose. Voor honden met artrose die te zwaar zijn, is het een eerste vereiste om af te vallen. Als gewrichten minder belasting te verduren krijgen, heeft het dier immers ook minder pijn. 

Tip: Bij twijfel over wat wel of niet goed is voor de verschillende hondenrassen die artrosegevoelig zijn, is de dierenarts de aangewezen persoon voor informatie.

Verminder pijn en stijfheid door het comfort te verhogen

Om de pijnlijke gewrichten van de hond zoveel mogelijk comfort te bieden, zijn er diverse hulpmiddelen in de handel. Deze lopen uiteen van een loopplank om in en uit de auto te stappen, tot een orthopedisch hondenkussen en een speciaal tuig. Honden met artrose aan de rug of nek zijn ook beter af met een full-body tuig dan met een gewone halsband.

Tips om je hond met artrose te helpen

De hond moet wel blijven bewegen, ondanks de artrose. Denk hierbij aan meerdere korte wandelingetjes in plaats van één lange. De dierenfysiotherapeut of de dierenarts kunnen u adviseren. Verder kunnen we u de volgende tips geven om te zorgen dat de hond zo weinig mogelijk last heeft van de artrose:

Geef de hond een massage – Een zachte massage kan zowel de bloedcirculatie als de flexibiliteit van de hond verhogen, en bovendien is het voor de hond een ontspannend moment met het baasje. Het is wel belangrijk dat u weet hoe u de massage moet geven, vraag hiervoor tips aan een dierenfysiotherapeut.

Verzorg de vacht van de hond – Een hond met artrose kan dit soms zelf niet meer goed. Denk hierbij aan kammen en borstelen, maar ook aan knippen als er knopen in de haren komen. Of neem de hond mee naar de hondentrimmer.

Geef hulpmiddelen bij hoogteverschillen – Als uw hond graag op de zetel slaapt (en dit ook mag!), maar hij niet meer makkelijk in de zetel kan springen, geef hem dan een hulpmiddel, soms is één treetje al genoeg.

Voorkom gladde vloeren en oppervlakken – Uw mooie parket of betegelde vloer zou wel eens te glad kunnen zijn voor uw hond, hij durft er dan niet meer op te lopen. Als dit het geval is, kan u kiezen voor bijvoorbeeld een tapijt of antislipsokken voor de hond.

Zorg dat de hond het niet koud heeft – Koude verergert de stijfheid en pijn bij een hond met artrose. Aarzel dus niet om de hond een jas aan te doen in de winter.

Zorg er ten slotte voor dat de hond op een rustige plaats kan gaan zitten of liggen. Hij kan mogelijks gevoeliger zijn voor geluid en onrust, zoals bij de nabijheid van kinderen, andere dieren of veel mensen.