Heupdysplasie bij de hond – oorzaken en behandelingen

Wat is heupdysplasie en hoe ontstaat het?

Een heup bestaat uit een heupkop en een heupkom. De kop past, normaal gesproken, precies en goed in de kom, waardoor de hond, en ook de mens, goed en pijnloos kan lopen. Bij heupdysplasie past dit niet goed, de kop past niet in de kom of zit er juist te los in. Daardoor kan de heupkop uit de kom schieten, en dat is erg pijnlijk. Naast dat het op zich al erg pijnlijk is, kan het ook nog eens artrose veroorzaken, wat op zijn beurt ook weer pijn doet.

Meer weten over artrose bij honden?

De belangrijkste factor in het ontstaan van heupdysplasie is genetische aanleg. Omdat sommige dieren geen HD hebben maar er wel drager van zijn, kan het nooit helemaal worden uitgesloten dat puppy’s geen HD hebben.

Dysplasie van de heupen bij honden is een regelmatig voorkomende kwaal bij grotere type honden. HD, zoals de aandoening afgekort genoemd wordt, is veelal erfelijk. Met name Rottweilers, Duitse herders, Retrievers en Berner Sennenhonden zijn er gevoelig voor.

Verder kan de voeding van de hond ook bepalend zijn. Een dieet met veel calcium, een hoog energiegehalte of een foute calcium/fosfor verhouding vergroot de kans op het ontstaan van heupdysplasie. En tenslotte kan beweging ook een rol spelen, jonge grote honden die fysiek zwaar belast worden voordat ze uitgegroeid zijn, hebben een grotere kans op heupdysplasie. Het is helaas echter niet makkelijk te zeggen wat wel en wat niet te zwaar belast is.

Goed om te weten: we raden u af om uw hond naast uw fiets te laten rennen. We raden een goede, flinke wandeling wel aan!

Wat zijn de symptomen van heupdysplasie?

Om te zorgen dat je hond zoveel mogelijk een pijnloos leven kan leiden, is het belangrijk dat de ziekte in een zo vroeg mogelijk stadium ontdekt wordt. De aandoening is voor een hondeneigenaar niet altijd duidelijk zichtbaar. Als uw jonge hond één of meerdere van de volgende ‘symptomen’ laat zien, raden we u aan tijdig een dierenarts te raadplegen:

• De hond heeft weinig zin om te bewegen, de hond blijft meer liggen dan voorheen ;
• De hond staat moeilijk op ;
• De hond loopt mank ;
• De hond heeft een schommelend achterlijf bij het lopen ;
• De hond galoppeert liever dan hij draaft ;
• De hond kan niet meer op de bank springen of in de auto komen.

Hoe stelt de dierenarts de mate van dysplasie vast?

Zoveel verschillende rassen, zoveel verschillende vormen van heupdysplasie. Niet elke hond heeft een misvormde heupkom. De dysplasie kan zich door een langere periode van ontsteking ontwikkelen tot artrose, met alle andere vervelende gevolgen van dien. Daarnaast kan het zinvol zijn een jonge hond van een kwetsbaar ras vroegtijdig te laten checken op heupafwijkingen.

De makkelijkste en tevens meest voorkomende manier waarmee bij jonge honden vaak gecontroleerd wordt op HD is het PennHipp onderzoek. Hierbij wordt een serie röntgenfoto’s gemaakt, waarbij de heupen in meerdere posities en met een lichte gewichtsbelasting worden gefotografeerd. Mocht het röntgenonderzoek geen uitsluitsel bieden, kan de dierenarts besluiten tot een MRI-scan of CT-scan. 

Aan de waggelende manier van lopen kan de dierenarts meestal al vrij snel zien dat er sprake is van heupdysplasie. Om dit ook echt vast te stellen, kan hij ook de heupgewrichten goed navoelen. Dit laatste gebeurt onder narcose.

Wat houdt de behandeling van heupdysplasie in?

De dierenarts kan een behandelplan met of zonder operatie voorstellen.

• Behandeling zonder operatie: Er moet worden gezorgd dat de heupen niet te veel belast worden, en tegelijkertijd is het belangrijk de (bil)spieren wel te trainen. Door de bilspieren goed te trainen, wordt het heupgewricht stabieler Dit kan bijv. door te zwemmen.
  Ook krijgt de hond pijnstillers die niet alleen de pijn verminderen maar ook ontstekingsremmend werken. Ontstekingsremmers remmen ook de vorming van artrose af.
  U kan uw hond verder helpen door een goede voeding te geven. Zo zijn er speciale gewrichtsdiëten die rijk zijn aan onverzadigde vetzuren (omega 3 vetzuren). Ook deze werken ontstekingsremmend. De dierenarts kan u helpen de juiste voeding te vinden voor uw hond met heupdysplasie, zodat hij zo weinig mogelijk pijn heeft.
• Behandeling met operatie. Door de heupkom te zagen en naar beneden te kantelen, komt de heupkop er dieper en dus stabieler in te liggen. Het gewricht wordt stabiel en artrosevorming wordt voorkomen. Deze operatie wordt enkel gedaan bij jonge honden, meestal onder de 1 jaar, waarbij nog geen artrose is gevormd. Als er al artrose is, heeft deze operatie geen effect meer.

Wat kun je als eigenaar doen als je hond heupdysplasie heeft?

Er zijn verschillende hondenrassen, met name Rottweilers, Duitse herders, Retrievers en Berner Sennenhonden, waarbij HD verwacht kan worden. Voor deze honden en alle honden die in volwassen staat meer dan 30 kilo wegen, is het verstandig op jonge leeftijd al een lichamelijk onderzoek te laten uitvoeren. Liefst voor zijn eerste verjaardag, een eventuele operatie kan dan nog mogelijk zijn.

Ook een uitgebreid research naar de gezondheid van de (groot)ouders van het dier is aan te raden. Buiten de genetische aanleg van het dier is het belangrijk dat het type hond dat tot de zogenaamde risicogroep behoort een goed dieet volgt. Gebleken is dat honden die voer krijgen met een laag energie- en hoog calciumgehalte een grotere kans hebben op de ontwikkeling van HD. Bij twijfel over een bepaalde manier van voeden is de dierenarts de aangewezen persoon voor advies.

Stilzitten is niet goed voor een hond met heupdysplasie, maar dat geldt eigenlijk voor alle honden. Minimaal een keer per dag goed bewegen in de buitenlucht is dan ook een pre. Voor honden waarbij de diagnose heupdysplasie is gesteld of die ervan verdacht worden, is rechtlijnig bewegen de beste manier. Hierbij worden de bil- en rugspieren optimaal gebruikt. Snelle wendingen veroorzaken ongemak en pijn. Hoe zwaarder een hond weegt, hoe groter de belasting is die het heupgewricht te verduren krijgt. Dat is ook een van de redenen dat bij dieren lichter dan 12 kilo heupafwijkingen vrijwel niet voorkomen. Een hond heeft een ideaal gewicht wanneer de ribben niet zichtbaar maar wel voelbaar zijn. 

Weetje: een dier dat gezond eet en voldoende beweegt, heeft niet alleen minder pijn bij heupdysplasie van de hond maar ook een betere afweer tegen vlooien en teken.

Wanneer eenmaal is vastgesteld dat de hond een heupafwijking heeft, is het de taak van de eigenaar het dier zo pijnvrij mogelijk te houden. Zo help je je hond:

• Laat hem als pup niet té ruw en té lang met andere puppy’s ravotten ;
• Laat de hond in de eerste 12 tot 18 maanden rechtlijnig te laten draven ;
• Zorg ervoor dat de hond niet te dik wordt ;
• Schroef fysieke belasting van de heup terug als je merkt dat de hond pijn heeft of als hij mank loopt.

Wat is de levensverwachting van een hond met heupdysplasie?

In principe kan elke hond met dysplasie aan de heupen een hoge leeftijd bereiken. De afwijking op zich is niet volledig te genezen, maar met een juiste manier van bewegen wel te stabiliseren. Daarnaast kunnen hondeneigenaars erop letten dat het dier niet te zwaar wordt. Mocht de afwijking in het gewricht in die mate vervormd zijn dat de klachten escaleren, kan de dierenarts besluiten tot het verstrekken van medicatie of een medische ingreep. Voordat overgegaan kan worden tot behandeling is het belangrijk de mate en oorzaak van heupdysplasie helder te krijgen. Met deze informatie kan overgegaan worden op:

• Pijnmedicatie, bij lichte pijnklachten ;
• Fysiotherapie om te kijken of een operatie voorkomen kan worden ;
• Bekkenkanteling, voor puppy s met veel pijnklachten ;
• Een kunstheup voor de oudere hond ;
• Heupkopresectie als de heup niet meer te redden is. Bij heupkopresectie worden de heupkop en het gewrichtskapsel operatief verwijderd. Bij lichte honden (tot 25 kg) kan deze operatie zeer goede resultaten geven. Er ontstaat een zogenaamd kunstgewricht van bindweefsel, waarmee de honden pijnloos en goed functioneren.