Maagtorsie bij de hond: de symptomen en oplossingen

Wat is een maagtorsie bij een hond?

Maagtorsie bij honden is een ernstige en mogelijk dodelijke aandoening. Een maagtorsie begint met een opgezette maag. De zwelling kan worden veroorzaakt door voedsel, vloeistof of gas (geproduceerd door de spijsvertering of ingeslikt door bijvoorbeeld hijgen). De maag zwelt zo ver op dat hij zich omdraait (= torsie). Niet alleen wordt de ingang (slokdarm) van de maag afgesloten, maar ook de uitgang (darm) van de maag wordt afgesnoerd. Daardoor kan er geen lucht of gas uit de maag ontsnappen. Ook bloedtoevoer naar de maag en darmen wordt hierdoor geblokkeerd.

De milt, die zich dicht bij de maag bevindt, kan ook in de torsie getrokken worden, net als de bloedvaten die ermee verbonden zijn: bij een breuk kan er inwendige bloeding optreden. Tenslotte is er ook compressie van de grote buikader, wat leidt tot een shocktoestand.

Deze noodsituatie moet zo snel mogelijk worden behandeld. Bij een maagtorsie gebeurt het volgende:

• De maag kantelt en zet uit
• Een grote hoeveelheid gas verzamelt zich in de maag
• De bloedvaten raken afgekneld
• De ademhaling is verstoord
• De slokdarm is afgesloten
• De twaalfvingerige darm is afgesloten

Een maagtorsie heeft dus ook gevolgen voor de andere organen van de hond. Bovendien zal de hond niet meer kunnen eten. Het spreekt dan ook voor zich dat bij een maagtorsie de hond zo snel mogelijk medische hulp moet krijgen. Bij een vroege behandeling heeft de hond goede kans om te overleven. Niet of te laat ingrijpen, zal leiden tot de dood.

Hoe krijgt een hond een maagtorsie?

Er zijn diverse oorzaken voor maagtorsies, de belangrijkste is meestal gekoppeld aan een bepaalde genetische anatomie. Sommige honden hebben een grotere, langere maag en een minder ontwikkeld middenrif, waardoor ze gevoeliger zijn voor maagkanteling. Alhoewel grote honden vaker maagtorsies hebben dan kleine, kunnen alle honden door een maagtorsie worden getroffen, ook puppy's. Grote hondenrassen en hondenrassen met een diepe borstkas hebben een grotere kans op een maagkanteling.

Er zijn dus bepaalde hondenrassen die meer risico lopen op een maagtorsie, vooral grote rassen zoals de Duitse Dog, Sint-Bernard, Newfoundland, Duitse Herder, Boxer, Labrador, Golden Retriever, Beauceron, Dobermann, Rottweiler, Leonberger... Deze honden hebben een hoger genetisch risico op dit syndroom, dus het is belangrijk voor eigenaars van deze hondenrassen om hun huisdier goed in de gaten te houden op tekenen van een maagtorsie.

Daarnaast is de kans op een maagkanteling vijfmaal groter bij een hond die een voorwerpopschrokt. De voeding zou ook een rol spelen bij de ontwikkeling van een maagtorsie bij een hond. Het is daarom van belang dat een hond meerdere maaltijden per dag krijgt, en deze niet opschrokt.

Stress is te allen tijde te mijden. Opgelet: dat een tweede maagtorsie de hond treft, is niet zo uitzonderlijk. Deze kans is maar liefst 80%. Dankzij een gastropexie worden deze kansen gelukkig drastisch verminderd. Een gastropexie is een medische ingreep waarbij de maag aan de buikwand wordt vastgezet. Een snelle en goede behandeling van een maagtorsie is dan ook altijd vereist.

Er zijn ook omgevingsfactoren die het risico op maagtorsie bij honden kunnen verhogen, waaronder:

• Overgewicht: Honden met overgewicht hebben een verhoogd risico op maagtorsie omdat ze een zwaardere, grotere maag hebben die moeilijker op zijn plaats te houden is.
• Een te grote maaltijd eten en te gulzig eten waarbij ook veel lucht wordt binnengenomen.
• Bewegen na het eten: honden die direct na het eten veel bewegen lopen ook een groter risico op een maagtorsie.
• Leeftijd: oudere honden hebben meer kans op anatomische problemen die verband houden met maagtorsie.
• Maagdarmziekten zoals hiatale hernia of chronische ontsteking van de darm zijn ook predisponeren honden voor dit syndroom.

Wat zijn de symptomen van een maagtorsie bij de hond?

Als een maagtorsie de hond treft, ontstaan er inwendig een aantal complexe problemen. Doordat er geen bloed meer kan worden toegevoerd, kan de maagwand afsterven en ook andere organen kunnen door een zuurstoftekort falen. Dat wordt bovendien nog eens versterkt door de verhoogde druk in de buik, waardoor de ademhaling bemoeilijkt wordt.

De symptomen van een maagtorsie doen zich doorgaans voor na een maaltijd. Uiteraard zullen ook al snel uitwendige problemen de kop opsteken. Door goed op de gedragsveranderingen van de hond te letten, kan er snel worden ingegrepen. Bij een maagtorsie van een hond zullen de onderstaande symptomen zich voordoen:

• De maag aan de buikwand is opgezwollen, de maag voelt hard aan
• De hond braakt of doet vergeefse pogingen om te braken
• De slijmvliezen (tandvlees en lippen) zijn bleek of juist felrood
• De hond is opgejaagd, nerveus en kan niet stilzitten, hij is onrustig en afwezig
• De hond kwijlt, heeft last van overmatig speeksel
• De hond gaat in shock met mogelijk ook onderkoelingsverschijnselen
• De hond heeft hartritmestoornissen
• Het dier weigert te eten of te drinken;
• De hond is zwak, duizelig en heeft een snelle of moeilijke ademhaling.

Als je hond deze symptomen heeft, is het belangrijk om zo snel mogelijk een dierenarts te contacteren. Die zal vervolgens de nodige onderzoeken verrichten, waarbij een röntgenfoto een uitsluitsel over de diagnose kan brengen. Als de hond inderdaad een maagtorsie heeft, zal de dierenarts vervolgens snel operatief ingrijpen.

De behandeling van een maagtorsie bij een hond

Als er tijdig wordt ingegrepen zijn de overlevingskansen na een maagtorsie voor de hond 90%. Bij de behandeling van een maagtorsie van een hond is het de bedoeling om de maag weer in zijn normale stand te plaatsen. Daarvoor is er een operatie vereist. Soms moet de toestand van de hond eerst gestabiliseerd worden, dit gebeurt dan als volgt:

• Het plaatsen van een maagsonde om de druk van de maag te halen
• Het toedienen van pijnstillers, antibiotica en/of andere medicatie
• De lage bloeddruk opkrikken door middel van een vloeistoftherapie
• Extra zuurstof toedienen

Om de druk in de maag te verlichten, moet tegelijkertijd het gas worden verwijderd. Om dit te doen, kan de dierenarts een procedure uitvoeren die oro-gastrische katheterisatie wordt genoemd, waarbij onder algehele narcose een buisje via de mond in de maag van de hond wordt ingebracht. Het doel is om de maag leeg te maken en te spoelen. In sommige gevallen kan het ook nodig zijn om met een grote naald door de huid heen in de maag te prikken om gas dat zich heeft opgehoopt en dat het inbrengen van het buisje verhindert, los te maken.

Bij een operatie onder narcose wordt ten slotte de maag in de normale positie gedraaid. Dit is het meest cruciale moment van de operatie, omdat hier gifstoffen in het bloed kunnen vrijkomen en de hond in shock kan gaan. Als delen van de maag te beschadigd zijn (weefselnecrose), kunnen ze worden verwijderd. De maag kan aan de buikwand van de maag worden vastgezet. Nadat de maag opnieuw in de normale positie is gedraaid, zal de dierenarts de andere organen controleren. Daarbij kan het voorkomen dat er bij een operatie een deel van de maag of milt verwijderd worden. Afgestorven delen van de maagwand worden verwijderd. Bij een langdurige slechte doorbloeding van de milt moet deze zelfs volledig worden verwijderd.

Na de operatie moet de hond enkele dagen in het ziekenhuis blijven om zijn toestand te controleren en eventueel vervolgonderzoeken te ondergaan (echografie, bloedonderzoek, enz.). Hij zal ook medicatie krijgen naargelang zijn behoeften: antibiotica, pijnstillers, infuustherapie, enz. Hij krijgt ook medicijnen die hij thuis moet innemen en bovendien moet er regelmatig een opvolging door dierenarts gebeuren.

Welke complicaties kunnen er zijn na een maagtorsie operatie?

Postoperatieve complicaties van maagtorsie bij honden kunnen talrijk en gevarieerd zijn. De meest voorkomende zijn:

• Infecties: Postoperatieve infecties kunnen optreden als gevolg van perforatie van de maagwand, peritonitis (ontsteking van de buikwand) of septicemie (een gegeneraliseerde infectie in het bloed);
• Bloedingen: Er kunnen postoperatieve bloedingen optreden als gevolg van het scheuren van bloedvaten tijdens de operatie;
• Ademhalingsproblemen: Sommige honden kunnen na de operatie moeite hebben met ademhalen door hevige pijn of oedeem (zwelling) in de borststreek;
• Nierproblemen: maagtorsie kan schade aan de nieren veroorzaken en deze schade kan worden verergerd door de verdoving en de medicijnen die tijdens de operatie worden gebruikt;
• Recidief: Er is een risico dat een maagtorsie opnieuw optreedt. Alert blijven voor de symptomen is daarom belangrijk
• Overlijden: Helaas worden sommige maagtorsies te laat ontdekt of is het dier te zwak, waardoor de hond ondanks de geboden zorg kan overlijden.

Hoe kun je een maagtorsie voorkomen?

Aangezien de precieze oorzaak van een maagtorsie onduidelijk is, valt een maagkanteling bij een hond nooit volledig uit te sluiten. Als honden vaak de neiging hebben om voorwerpen op te eten of door te slikken, kunnen deze maar beter goed worden verborgen wanneer de hond alleen is. Toch zijn er nog een aantal aandachtspuntjes om rekening mee te houden. Bij hondenrassen met een diepe borstkas of grote hondenrassen wordt er soms een preventieve ingreep of preventieve gastropexie uitgevoerd. Dat heeft voor- en nadelen. Het is een goed idee dit met de dierenarts te overleggen, bijvoorbeeld bij de jaarlijkse gezondheidscheck. Daarnaast zijn er eenvoudige manieren om de kans op maagtorsie te verkleinen:

• Voed de hond meerdere maaltijden per dag
• Geef de hond aangepaste hondenbrokken naargelang leeftijd en ras, verschillende rassen hebben namelijk verschillende voedingsbehoeftes
• Geef de hond rustig de tijd om te eten en het eten te verteren, ga niet meteen na het eten wandelen
• Vermijd stress
• Gebruik een antischrokvoederbak.

De maagtorsie is een nare ziekte nooit helemaal te voorkomen is, maar u kunt de kans erop verkleinen. U kunt ook voorkomen dat u hond ziek wordt van planten, lees daarvoor ons artikel over giftige planten voor honden. Geeft u graag nootjes aan uw hond als u deze zelf zit eten? Dat kunt u beter niet doen. Lees meer in Mogen honden noten eten?