Mijn kat heeft astma, wat nu?

Belangrijkste informatie (TL;DR):

• Astma is een ziekte van de bronchiën, oftewel de onderste luchtwegen van de longen.
• Astma hoeft niet per se gevaarlijk te zijn bij katten, mits de aandoening goed behandeld wordt.
• Overleg hierover met je dierenarts. Je kat kan bijvoorbeeld een pufje krijgen.

Wat is astma bij katten en hoe herken je het?

Astma is een ziekte van de onderste luchtwegen van de longen. Astma bij katten wordt veroorzaakt door een allergische reactie op ingeademde allergenen.

Allergenen zijn de deeltjes die het immuunsysteem van de kat stimuleren. Wanneer de kat het allergeen voor het eerst inademt, maakt zijn lichaam antistoffen aan tegen dat bepaalde allergeen. Als de kat op een later tijdstip datzelfde allergeen weer inademt, komt er een proces op gang dat zorgt dat immuunstoffen naar de bronchiën en luchtwegen gaan en worden er stoffen aangemaakt die ontstekingen bevorderen. Dit heeft als gevolg dat er zwellingen en irritaties ontstaan in de bronchiën en luchtwegen en dat deze gaan vernauwen. De diameter van de luchtwegen wordt kleiner en er ontstaat slijm in de luchtwegen, wat maakt dat de kat moeilijk kan ademhalen.

Je herkent astma bij je kat aan deze symptomen:

• Piepende ademhaling
• (Chronisch) hoesten
• Moeite met ademhalen
• Benauwdheid
• Astma-aanvallen
• Verminderde energie

Tip van Santévet: Het is belangrijk om te vermelden dat astma vaak verward wordt met andere aandoeningen, zoals allergieën, longontsteking en hartproblemen. Alleen een dierenarts kan de juiste diagnose stellen, mogelijk met een röntgenfoto van de borstkas.

Hoe krijgt een kat astma?

De gemiddelde leeftijd waarop een kat de diagnose van astma krijgt is 4 à 5 jaar. Zowel katers als poezen kunnen astma ontwikkelen. De ziekte is niet gebonden aan bepaalde rassen, alhoewel studies erop lijken te wijzen dat de Siamees meer vatbaar is.

Expert Jean Marie Bauhaus gaf in 2024 een duidelijke uitleg van hoe astma ontwikkelt bij je kat: “Katten beginnen astma te ontwikkelen als het immuunsysteem antilichamen aanmaakt voor een bepaald ingeademd allergeen. Wanneer de kat vervolgens dat allergeen opnieuw inadement, kunnen deze antilichamen doorslaan. Dit leidt tot een ontsteking in de longen die vervolgens zwellingen, irritaties en een vernauwing van de luchtwegen veroorzaakt.”

Kun je astma voorkomen bij je kat?

Nee, het is helaas niet mogelijk om astma altijd bij je kat te voorkomen. Vaak speelt namelijk een erfelijke of immunologische aanleg mee. Desondanks zijn er een paar methoden waarop je de klachten kunt verkleinen en de aanvallen kunt beperken. Hierbij ligt de nadruk op het vermijden van prikkels die de luchtwegen en bronchiën van je kat irriteren. Deze tips kunnen helpen:

• Vermijd rook en sterke geuren.
• Gebruik geen agressieve schoonmaakproducten en sprays.
• Zorg voor een stofvrij huis.
• Controleer allergietriggers, zoals schimmels en pollen.

●      Houd het gewicht van je kat gezond, door overgewicht wordt ademhalen zwaarder.

Wat zijn de symptomen van een astma-aanval bij een kat?

De symptomen van astma zijn ademhalingsmoeilijkheden, snelle of piepende ademhaling, hoesten, open mond ademen of braken. Deze verschijnselen kunnen acuut of chronisch zijn. De symptomen kunnen spontaan opkomen of door licht op de keel van de kat te drukken. Als de kat een astma-aanval heeft buigt hij doorgaans zijn lichaam dicht bij de grond en strekt hij zijn nek naar voren, een typische houding.

Hoe wordt de diagnose van astma bij een kat gesteld?

Er bestaat geen test die de diagnose van astma bij een kat kan aantonen. De diagnose wordt gesteld aan de hand van allerlei informatie over de medische geschiedenis van de kat, die de dierenarts verzamelt. Er zijn ook bloed- en allergietesten en microscopisch onderzoek (cytologie). Dit alles samen kan leiden tot de diagnose astma.

Om de diagnose astma te kunnen stellen moeten andere aandoeningen met dezelfde symptomen eerst worden uitgesloten. Dit zijn o.a. long- en hartworm, vreemde lichamen die de kat heeft binnengekregen en infecties aan de luchtwegen.

Hoe oud worden katten met astma? De gemiddelde levensverwachting

Als een kat met astma goed behandeld wordt, heeft hij doorgaans de normale levensverwachting. De aandoening mag dan wel chronisch en niet te genezen zijn, alsnog kunnen katten met astma een goed leven met voldoende beweging leiden. Ga er dan ook vanuit dat je dier met goede behandelingen 12 tot 18 jaar oud wordt.

Zonder behandeling is zijn levensverwachting vaak wel korter. Dit komt doordat herhaalde astma-aanvallen blijvende schade aan de longen veroorzaken. Ook kunnen acute aanvallen de dieren fataal worden.

Is astma gevaarlijk voor een kat?

Katten kunnen niet genezen van astma. Gelukkig zijn er behandelmethodes. Astma is een progressieve aandoening en als er al verbetering optreedt, is deze helaas niet significant. De intensiteit van astma-aanvallen bij katten variëren van mild tot levensbedreigend. Hoewel een kat dus nooit geneest van astma, kan hij wel een lang en gelukkig leven leiden.

Wat is astmatische bronchitis?

Astmatische bronchitis is een aandoening waarbij twee dingen samenkomen: een chronische ontsteking van de luchtwegen (chronische bronchitis) en een astmatische component (vernauwing van de luchtwegen door samentrekking van de spiertjes eromheen en overgevoeligheid voor prikkels).

Bij astmatische bronchitis raken de bronchiën ontstoken en geïrriteerd, wat een normale ademhaling in de weg staat. Vaak ontstaat slijmvorming, waardoor de luchtwegen verder verstopt raken. Door een astmatische reactie trekken de spiertjes rond de luchtwegen samen, hierdoor worden ze nauwer. Het gevolg hiervan is dat ademhalen moeilijker gaat, vaak gaat de kat ook hoesten en piepen. Soms raakt hij benauwd.

Er zitten diverse verschillen tussen astma, bronchitis en astmatische bronchitis:

Hoe kan je je kat met astma verzorgen om aanvallen te voorkomen of verlichten?

Je kan je kat met astma helpen door bepaalde stoffen in zijn omgeving te vermijden, medicatie toe te dienen om ontstekingen te remmen of door hem te behandelen met behulp van inhalatie.

De omgeving van een kat met astma

De oorzaak van de astma van jouw kat is moeilijk vast te stellen, behalve misschien door enkele producten te bannen en te kijken of er verbetering is. Je wil zijn astma-aanvallen natuurlijk zoveel mogelijk beperken. Het is daarom belangrijk te weten welke stoffen mogelijk de oorzaak zijn van zijn astma-aanvallen, zodat je die uit zijn omgeving weg kan laten. Vermijd het volgende rondom de kat:

• Rook. Dit kan rook zijn van sigaretten en sigaren, maar ook van bv. wierook of kaarsen.
• Chemicaliën. Deze zitten in spuitbussen, schoonmaakmiddelen, verf maar ook bijvoorbeeld in nieuwe vloerbedekking.
• Geparfumeerde producten. Denk hierbij aan het verstuiven van parfum of eau de toilette, luchtverfrisser of deodorant.
• Kattenbakvulling. Gebruik best een ongeparfumeerde en stofarme soort.
• Stof. Zorg ervoor dat er zo weinig mogelijk stof in zijn omgeving is.
• Schimmel en vocht, pollen en koude lucht.
• Zorg vooral voor een goed geventileerde omgeving.

De behandeling van astma bij katten met medicatie of homeopathie

Er bestaan ook medicijnen om katten met astma te behandelen. Deze zullen de kat niet (definitief) genezen, maar helpen hem met astma te leven. Dit zijn de mogelijke behandelingen:

●      Corticosteroïden: Deze ontstekingsremmers verminderen ontsteking in de luchtwegen. Ze worden vaak via een inhalator toegediend, bijvoorbeeld met een speciaal ademmasker voor katten zoals de AeroKat. Dit wordt op de snuit van de kat geplaatst. Goede voorbeelden van corticosteroïden zijn fluticason en budesonide. Ze hebben weinig mogelijke bijwerkingen en helpen je kat na verloop van tijd steeds beter.

●      Bronchodilatoren: Dit zijn luchtwegverwijders. Ze ontspannen de spiertjes rond de luchtwegen, zodat de kat eenvoudiger kan ademen. Vaak worden bronchodilatoren ook toegediend via inhalatie. Zo'n middel wordt vaak gebruikt bij acute benauwdheid, bijvoorbeeld bij chronische bronchitis of een bacteriële infectie. In dat geval wordt het gegeven als combinatie met antibiotica.

●      Orale of injecteerbare medicijnen: Worden soms in acute situaties gebruikt, waarbij vaak gekozen wordt voor prednison in de vorm van een tablet of injectie. Langdurig gebruik kan bijwerkingen geven, zoals overgewicht en diabetes.

Daarnaast kun je ook kiezen voor een homeopatische behandelingen, al zijn ze eigenlijk allen geschikt als aanvulling op de reguliere medicatie. Deze middeltjes kunnen geschikt zijn:

• Arsenicum album
• Ipecacuanha
• Omega-3 vetzuren
• Antioxidanten

Overleg hoe je je kat gaat behandelen met je dierenarts, de kosten hiervan dek je met onze kattenverzekering.

Mogelijke bijwerkingen van behandelingen bij katten

Eén van de bijwerkingen van prednison e.d. bij katten is dat je dier heel veel gaat drinken, waardoor hij veel plast en gaat vreten bovendien wordt de eetlust gestimuleerd. Hij kan er ook een hangbuik van krijgen. Zijn gedrag kan veranderen, hij kan vrolijker of juist depressief worden en het kan invloed hebben op zijn vacht, hij kan zelfs kale plekken of een dunnere huid krijgen.

De voorkeursmethode: astma behandelen met een puffer, kijk een filmpje

Het grote voordeel van inhalatie van corticosteroïden is dat ze het lichaam binnenkomen via de luchtwegen en daar dus een directe werking op hebben. Bij inhalatie kunnen daarom kleinere hoeveelheden worden gebruikt. Door het gebruik van kleinere doses worden de bijwerkingen bovendien beperkt. Het is belangrijk dat je de puffer goed toedient, kijk hiervoor een filmpje.

Bronnen:

• https://www.anicura.nl/over-huisdieren/kat/kennisbank/astma-kat/
• https://www.dierenkliniekecht.nl/dierziekten/kat/astma

●      https://www.hillspet.nl/cat-care/healthcare/cat-asthma-symptoms-treatment